Çocuklarımız gerek mizaç özellikleri gerekse birinin sevgisini kaybetme, kabulünden yoksun kalma, gruba dâhil olamama, terk edilme vb. korkularla yapmak istemedikleri şeyleri bile yapmak zorunda hissedebilmektedirler. Ancak sonrasında “mecbur” kalma durumu giderek özgür hissettikleri alanların kısıtlanmasına neden olmakta ve yaşamında risk oluşturabilmektedir. “Hayır” demek kelimenin olumsuz anlamı itibarıyla kötü bir davranış olarak içselleştirilmekte, “olumsuz davranışlardan uzak kalmalıyız” klişesiyle çelişmektedir. Çocuk için oldukça kafa karıştırıcı olabilecek bu durumda çocuk olumlu olduğunu düşündüğü “evet” cevabına yönelebilmektedir.
Bunun için ilk yapılması gereken çocukların ihtiyaç ve isteklerine verdiğimiz cevapları; olumlu ya da olumsuz gerekçelendirmektir. “evet ya da hayır” dediğiniz her şeyin bir izahını yapmanız çocuğunuzun da sebep-sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olur. Bunun yanı sıra onun kendi başına karar vermesine zemin hazırlayacak ortam oluşturabilirsiniz. Örneğin; “Böyle bir durumda “evet” dersen kabul etmiş olur ve şunları yaşarsın ancak “hayır” dersen şunları deneyimlersin” şeklinde bir beyin fırtınası yapmasına izin vermeniz yararına olabilir. Örneğin; tatlı yemek isteyen “şeker hastası” birine, istediği bir tatlı için “hayır” demenin onun yararına olacağı şeklindeki örneklerle bazen “hayır” demenin gerekli ve iyi sonuçları olacağını hatırlatabilirsiniz.
Kabul görme ve gruba dâhil olma çabasıyla her şeye “evet” diyerek kendi istek, ihtiyaç ve özgürlük alanlarından vazgeçmemesi gerektiğini, bu durumun kendine duyduğu saygı ve verdiği değerle ilgili olduğunu anlatabilirsiniz. “Hayır” dediğinde arkadaşları onu dışlıyor ve aralarına kabul etmiyorlarsa onun fikirlerine değer veren başka arkadaşlar edinebileceğini aktarıp kendini suçlamasının önüne geçebilirsiniz. Örneğin; içinde eşyaların olduğu ve temel ihtiyaçlarını karşılayabildiği bir odası olduğunu hayal etmesini isteyin. Bir arkadaşı gelip her gün bir eşyasını istiyor diyelim… “hayır” diyemedikçe odasında zamanla hiçbir eşyasının kalmayacağını ve hiçbir ihtiyacını karşılayamayacağını anlatın. Bu sayede bir yandan gerektiğinde “hayır” diyebilmenin önemine vurgu yapmış, diğer yandan onun kendine ve söylemlerine daha fazla güvenmesi ve arkasında durabilmesine destek olmuş olursunuz.
Sonrası güzel bir gelecek, sağlıklı yetişkinler…
